Kiedy słyszysz o pojazdach elektrycznych (EV), pierwszą rzeczą, o której myślisz, jest Tesla. Niezależnie od tego, czy jest się fanem Tesli, czy pojazdów elektrycznych, w każdym razie to właśnie ten mały producent samochodów zmienił rynek pojazdów elektrycznych.
Niewiele osób wie, że samochody elektryczne były pierwszymi samochodami w historii, a dopiero po nich pojawiły się samochody z silnikami spalinowymi. Jednak na początku XIX wieku, kiedy pojawiły się pierwsze samochody elektryczne, baterie elektryczne były jeszcze zbyt słabe, aby zapewnić wystarczający zasięg jazdy.
To właśnie wtedy porzucono ideę samochodów elektrycznych, a powstające koncepcje i samochody elektryczne nie mogły konkurować z wygodniejszymi, piękniejszymi i popularniejszymi samochodami z silnikami spalinowymi.
I dopiero na początku 21 wieku samochody elektryczne odrodził. I oczywiście dużą rolę odegrała w tym firma Tesla i jej samochody. Może brzmi to zbyt banalnie, ale gdyby prześledzić całą drogę powstawania marki Tesla od odległego 2003 roku aż po dzień dzisiejszy, okazałoby się, że spektakularne i wydajne sedany pojawiły się w dużej mierze dzięki wierze w marzenie i trzymaniu się celu.
Początki Tesli: Początkowy pomysł
zysk, to zabrzmi banalnie, ale jak w przypadku każdej większej historii sukcesu, wiele zależy od osobowości. I nie, nie mówię o Elonie Musku, mówię o dwóch pozostałych facetach.
Za każdym udanym i przełomowym projektem stoi jedna lub kilka błyskotliwych osób, które uwierzyły w swój pomysł i dążyły do celu. Prześledźmy jednak wszystko po kolei.
Na początku lat 2000, rozwiedziony inżynier i mieszkaniec Doliny Krzemowej Martin Eberhard chciał kupić sportowy samochód. Ponieważ Martin interesował się ekologią i zagadnieniami związanymi z ochroną środowiska, zastanawiał się nad tym, czy jego przyszły zakup będzie przyjazny dla środowiska. I właśnie wtedy zdał sobie sprawę, że właściwie nie ma wyboru. Samochody elektryczne były bardziej przyjazne dla środowiska, ale prawie niemożliwe było kupienie prawdziwego samochodu elektrycznego, który byłby tak dobry jak prawdziwy samochód, ponieważ na rynku było tylko kilka modeli, które wyglądały bardziej jak wózki golfowe, ale nie jak prawdziwe samochody.
Były kompaktowe, dziwnie zaprojektowane i miały niewielki zasięg. Dla kogoś, kto chciał mieć prawdziwy samochód, wyglądały śmiesznie.
Wybierając z ówczesnych samochodów elektrycznych, był tylko jeden samochód elektryczny, który nie ustępowałby znacznie samochodom z silnikiem spalinowym – montowany w nadwoziu AC Propulsion tzero.
Ten elektryczny samochód jeździł cicho, miał około 200 koni mechanicznych i nie wytwarzał żadnych emisji. Ale co ważniejsze, wyglądał jak ładny samochód, a futurystyczny design podkreślał, że nie był to zwykły samochód
Głównym problemem tego samochodu było to, że używał on akumulatora kwasowo-ołowiowego, który charakteryzował się dużą wagą i słabą pojemnością energetyczną. A jednak nawet taki akumulator zapewniał około 100 mil (160 km) zasięgu, a jego ładowanie w 90% odbywało się w ciągu jednej godziny.
AC Propulsion tzero kosztował około $80,000 i to była uczciwa cena za to, co dostałeś.
Eberhardowi udało się jednak zdobyć egzemplarz testowy z akumulatorem litowo-jonowym. Był on lżejszy i szybciej przyspieszał.
Ponadto, dzięki litowo-jonowej baterii, samochód miał znacznie lepszy zasięg, około 300 mil (480 km). Jedynym problemem było to, że był nieporównywalnie droższy – 220 000 dolarów, czyli dużo pieniędzy nawet jak na futurystyczny samochód.
Założenie firmy Tesla Motors
Eberhard jeździł AC Propulsion tzero przez około trzy miesiące, ale potem zapragnął czegoś więcej. Tak więc w 2003 roku, wraz ze swoim kompanem, programistą Markiem Tarpenningiem, Eberhard postanowił stworzyć swój własny projekt samochodu elektrycznego. Nawiasem mówiąc, obaj założyciele nie mieli żadnego doświadczenia w branży motoryzacyjnej.
1 lipca 2003 roku powstała firma Tesla Motors. Firma została nazwana na cześć Nikoli Tesli, serbskiego naukowca i wynalazcy. Nieco później firma otrzymała własne logo zaprojektowane przez RO Studio. Logo nie tylko przypomina literę T, ale także wygląda jak przekrój silnika elektrycznego w przekroju poprzecznym.
Do opracowania prototypu postanowiono wykorzystać Lotusa Elise, którego wnętrze zostało pozbawione wszelkich wypchań i wypełnione silnikiem elektrycznym.
Pomimo tego, że prototyp okazał się bardzo udany, seryjna produkcja samochodu elektrycznego wymagała znacznych inwestycji, których Eberhard i Tarpenning po prostu nie mieli. Problem polegał na tym, że potencjalni inwestorzy byli sceptycznie nastawieni do samochodów elektrycznych.
Początek lat 2000 był okresem rozkwitu rynku samochodów z silnikiem spalinowym, więc mimo dobrego pomysłu inwestorzy nie wierzyli, że może on odnieść komercyjny sukces. Głównym problemem z punktu widzenia potencjalnych inwestorów było zastosowanie silnika elektrycznego, który wprawdzie emitował 10-krotnie mniej spalin i był 6-krotnie bardziej energooszczędny, ale był niezrozumiały dla masowego odbiorcy.
Dwaj współzałożyciele Tesla Motors stanęli więc przed oczywistym problemem – po prostu nie mogli znaleźć inwestorów, którzy byliby skłonni zainwestować w tę przełomową technologię. Tesla Motors nie tylko potrzebowała pieniędzy, firma musiała znaleźć inwestora gotowego zainwestować w koncepcję, która zapowiadała się na przełomową technologię, ale mogła też zawieść, jak wiele wcześniejszych samochodów elektrycznych.
Wiosną 2004 roku towarzysze spotkali się z Elonem Muskiem. Spotkanie było zaplanowane na 30 minut, ale rozmawiali przez ponad 2 godziny. Teraz, patrząc wstecz, można śmiało powiedzieć, że to właśnie podczas tego spotkania i wyłoniła się przyszłość całej branży samochodów elektrycznych.
Elon Musk dołącza do Tesla Motors
Po spotkaniu ze współzałożycielami, Elon Musk był pod wrażeniem ich pomysłu i postanowił zainwestować w Tesla Motors.
Główną rzeczą, która zmieniła się w porównaniu z innymi samochodami elektrycznymi, było podejście. Zgodnie z planem Tesla Motors, ich samochód miał być nie tylko elektrycznym samochodem sportowym, ale przełomową technologią, która miała całkowicie zmienić pozycjonowanie samochodów elektrycznych na rynku. Przyspieszenie do 100 km w mniej niż 4 sekundy, brak emisji spalin, zużycie paliwa na poziomie 11 galonów (42,5 litra) na 100 km i bardzo rzadkie przeglądy (raz na 100 000 mil/160 000 km, nie licząc opon).
Elon Musk zainwestował 7,5 miliona dolarów i został prezesem Tesla Motors. 23 kwietnia 2004 r. firma załatwiła wszystkie formalności, w tym zawarła umowę z dwoma głównymi partnerami: Lotus Engineering (który dostarczył karoserię do budowy nowej Tesli) oraz AC Propulsion (który zapewnił zaplecze technologiczne).
Tesla Roadster: Od projektu do koncepcji
Pierwszym poważnym problemem, przed którym stanęła firma, było zaprojektowanie samochodu. Żaden ze współzałożycieli Tesli, jak również Elon Musk, nie miał doświadczenia w branży motoryzacyjnej. Ich projekt był więc zbyt niedorzeczny i nie wyglądał na coś przełomowego.
Jednak po tym, jak Eberhard zwrócił się do Billa Moggridge’a, właściciela IDEO i specjalisty w dziedzinie wzornictwa przemysłowego. Pomógł on w podjęciu decyzji co do przyszłych projektów i zaproponował kilka opcji. I choć ostatecznie firma wybrała projekt zaproponowany przez Barneya Hutta, to właśnie Moggridge pomógł firmie obrać właściwy kierunek w rozwoju przyszłego wzornictwa samochodowego.
Potem firmie udało się odnieść sukces i już w listopadzie 2004 roku został zaprezentowany pierwszy koncept Tesla Roadster. Wówczas był to jeszcze Elise, ale w pełni wyposażony w elektronikę od Tesla Motors. Samochód otrzymał elektroniczne systemy sterowania, innowacyjny silnik oraz ulepszone baterie.
Oczywiście, w rzeczywistości koncept nadal nie był samochodem na rynek masowy, ponieważ brakowało mu zewnętrznych paneli. Jednak głównym celem inżynierów było zaprezentowanie działającego pojazdu elektrycznego, który mógłby pomóc w przyciągnięciu kolejnych inwestycji. Z pewnością pierwszy koncept okazał się sukcesem, dzięki któremu Tesla pozyskała dodatkowe 13 milionów dolarów inwestycji.
Aż do 2006 roku, kiedy to doszło do produkcji pierwszych modeli, Elon Musk nieustannie monitorował każdy etap produkcji. Pomimo tego, że żadna z kluczowych osób nie miała doświadczenia w branży motoryzacyjnej. Na początku wszystko było w porządku, a wszystkie rozwiązania techniczne były opracowywane przez specjalistów firmy pod kontrolą Elona Muska.
Pierwsza publiczna prezentacja: Ogromny sukces
W 2006 roku Tesla zdecydowała się na zorganizowanie pierwszej publicznej prezentacji. Pierwsza prezentacja Tesli Roadster odbyła się 19 lipca 2006 roku w Barker Hangar Entertainment Center (terytorialnie na lotnisku w Santa Monica). Firma pokazała samochód elektryczny w całej okazałości, a na prezentacji pojawiły się gwiazdy Hollywood i inne osoby z wysokich sfer przemysłu.
Oczywiście prezentacja nie obyła się bez działania siły wyższej, pod koniec imprezy silniki umieszczone w tylnej części samochodów zerwały się z mocowań i zaczęły uderzać w karoserię, ale usterkę zauważyli tylko inżynierowie Tesla Motors. Goście prezentacji nie byli świadomi takich funkcji, więc niczego nie zauważyli.
Podczas prezentacji każdy, kto chciał kupić Teslę Roadster, mógł to zrobić po specjalnej cenie dla pierwszych 100 samochodów (100 000 dolarów). Za te pieniądze nabywca otrzymywał nie tylko nowy samochód elektryczny, ale także autografy trzech założycieli firmy bezpośrednio na panelu nowego auta. To był sukces, bo nawet Arnold Schwarzenegger, który był wtedy gubernatorem Kalifornii, kupił Teslę Roadster.
Co więcej, każdy, kto znalazł się w pierwszej setce pre-orderów, otrzymał certyfikat Tesla Signature One Hundred, na którym odnotowano, że dana osoba była klientem Tesla Motors w pierwszej setce.
Ta prezentacja była niewątpliwym sukcesem, ponieważ zaproszenie wielu znanych i szanowanych osób pozwoliło Tesla Motors rozpocząć aktywną kampanię medialną w celu stworzenia dużego szumu wokół firmy. Tylko w ciągu pierwszych dwóch tygodni firma otrzymała 127 zamówień przedpremierowych na swoje samochody.
Pierwsze niepowodzenia
Tesla Motors miała bardzo ambitne plany. W szczególności, firma planowała rozpocząć produkcję pierwszych samochodów na rynek masowy do końca 2006 roku. A już w 2007 roku firma planowała rozpocząć produkcję do 500 samochodów rocznie. Osiągnięcie punktu rentowności planowane było na drugą połowę 2008 roku. Jednak firma napotkała na wiele problemów.
Firma była prowadzona przez ludzi, którzy nie mieli żadnego doświadczenia w branży motoryzacyjnej. Nie potrafili zarządzać dużym zespołem inżynierów, nie potrafili prawidłowo prowadzić spraw finansowych, nie rozumieli wszystkich subtelności branży.
Co więcej, Elon Musk bardzo mocno stawiał na jakość i uważał, że samochody Tesli powinny być idealne pod jej względem.
Musk nalegał na przykład na obniżenie progu, co oznaczało konieczność całkowitej zmiany parametrów nadwozia. Ponadto uważał, że należałoby poprawić deskę rozdzielczą, a fotele wymienić na bardziej komfortowe.
To właśnie w tym okresie Eberhard ustąpił z funkcji CEO i przekazał stanowisko bardziej profesjonalnym menedżerom. Od tego czasu Musk przeszedł z pozycji prezesa na pozycję dyrektora generalnego i zaczął odgrywać rolę pierwszoplanową.
Tesla pnie się w górę
Wkrótce Musk odwiedził Londyn, by ocenić postępy w pracach nad Teslą Roadster. W tym momencie pojawiło się mnóstwo problemów. Lotus Engineering znalazł około 940 problemów z Teslą Roadster. Do czasu wizyty Elona Muska firma była w stanie rozwiązać tylko 94 z nich.
Był to moment ogromnej presji, ponieważ Martin Eberhard musiał zostać CTO, a Michael Marks (który wcześniej był CEO Flextronics) objął stanowisko CEO.
Nowy prezes również nie miał doświadczenia w branży motoryzacyjnej, ale uporządkował działalność firmy, w tym wyeliminował zbędne koszty utrzymania biura i innych usług.
Marks skupił się na rozwiązaniu jednego problemu: masowej produkcji Tesli Roadster. W końcu firma nie dotrzymała wszystkich terminów, ale w końcu wypuściła samochód na rynek 18 marca 2008 roku. Jednak w tym czasie Marks opuścił już firmę, a na jej czele stanął Zeeve Drori. Lotus Engineering produkował 12 samochodów tygodniowo i stale zwiększał liczbę produkowanych aut.
W końcu, w październiku 2008 roku, Elon Musk przejął stanowisko CEO Tesli i natychmiast zwolnił 25% pracowników, aby obniżyć koszty firmy.
Tesla Roadster: jeszcze jedna porażka i IPO
W maju 2009 roku Tesla Motors stanęła przed jeszcze jednym poważnym problemem. Około 75% wszystkich sprzedanych Tesli Roadsterów musiało zostać wycofanych z rynku, ponieważ klienci skarżyli się na problemy z karoserią.
Tesla Motors sprostała temu wyzwaniu i przeprowadziła IPO w czerwcu, 29 2010 roku. Firma pozyskała 226,1 mln dolarów. W ciągu pierwszego roku akcje wzrosły o 41 procent (z 17 do 23,89 dolarów).
Tesla jest obecnie najdroższą firmą motoryzacyjną
Oczywiście, w tej historii opowiedziałem tylko o tym, jak Tesla Motors przeszła drogę od startupu dla marzycieli do najdroższej firmy.
W 2009 roku firma zapowiedziała model Tesla Model S. Następnie Tesla Motors ogłosiła Model X, Model 3 i Model Y, a także futurystyczny CyberTruck.
Patrząc w przyszłość, przemysł samochodów elektrycznych ma przed sobą bardzo dobre perspektywy. Zasoby ropy naftowej są na wyczerpaniu i oczywiste jest, że świat zmierza w kierunku energii odnawialnej. Pytanie tylko, czy Tesla będzie w stanie utrzymać się na prowadzeniu i nie przegrać z wielkimi koncernami motoryzacyjnymi, które już wchodzą do wyścigu.
Bez względu na to, co przyniesie przyszłość, najważniejsze jest to, że Tesla stała się firmą, która odnowiła wiarę w samochody elektryczne i wyznaczyła istniejący trend.
