Marka “Pentax” została stworzona przez Asahi Optical Co. po wielkim sukcesie na wystawie Photokina w 1956 roku. Firma zaprezentowała bardzo udaną lustrzankę 35 mm, która jako pierwsza posiadała pentapryzmat, spust i wiele niezwykłych cech, które wzbudziły powszechne zainteresowanie. Nazwano go Asahi Pentax lub Pentax AR.
Czarny Asahi Reptax jest dziś uważany za bardzo rzadki.
A History of the World’s First 35mm Prism SLR Camera” (Alexander Schultz “Contax S, A History of the World’s First 35mm Prism SLR Camera”), nazwa Pentax miała niemieckie korzenie. W 1954 roku firma Asahi Optical Co. kupiła znak towarowy “Pentax” od wschodnioniemieckiego producenta aparatu Contax S, firmy Zeiss Ikon (Dresden).
Orientalny” Zeiss Ikon nigdy nie skorzystał z wymyślonego przez siebie znaku towarowego. W okresie powojennym, począwszy od 1946 roku, trwały spory pomiędzy “wschodnimi” i “zachodnimi” oddziałami Zeiss Ikon w Stuttgarcie dotyczące praw do używania znaków towarowych i nazw. Był to prawdopodobnie jeden z powodów sprzedaży znaku towarowego Pentax osobom trzecim.
Tak więc pierwszy Pentax firmy Asahi Optical Co. zapoczątkował linię aparatów, które przez lata cieszyły się niesłabnącą popularnością. Głównym udoskonaleniem aparatu było zwiększenie średnicy gwintu mocującego obiektyw z M37mm do M42mm, który stał się również standardem dla obiektywów Takumar na wiele lat.
W tym miejscu należy poczynić pewną uwagę. Niektórzy autorzy, nie do końca słusznie, określają mocowanie gwintowe obiektywu M42 jako mocowanie Pentaxa. Pionierem tego typu mocowania jest wspomniany już powojenny Contax S, wyprodukowany w 1949 roku przez wschodnioniemieckie zakłady Zeiss Ikon: Kamera Werkstatten, Dresden
Firma Asahi Optical Co. jako pierwsza dostrzegła pewną dogodność w zwiększaniu średnicy oprawek obiektywów i, być może wiedziona perspektywą stosowania niemieckiej optyki, wprowadziła ją do swoich konstrukcji. W ślad za nią poszli liczni producenci: Chinon, Cosina, Ricoh, Yashica, oczywiście Zenith, i wielu innych, nie wspominając o Praktice.
Ogólnie rzecz biorąc, Asahi Optical Co. zawsze generowała i często zapożyczała dość pomysłowe pomysły projektowe i technologiczne, które nie były zauważane przez konkurencję, odważnie tnąc je we własne opracowania, które były natychmiast przyjmowane przez wielu producentów.
Firma Asahi Optical Co. po raz pierwszy zastosowała w aparacie Asahi Pentax wizjer pentapryzmatyczny zamiast typowego w tamtych czasach wizjera górniczego. Pierwszym japońskim producentem, który wprowadził tę innowację w 1953 roku była Miranda T (Orion Camera Co.), która z kolei zapożyczyła wizjer pentapryzmatyczny z tego samego Contaxa S. Pomysł ten został opatentowany w latach 1948-49.
Ale jeszcze przed wystawą Photokina w 1956 roku, firma Asahi Optical Co. była już dobrze znana nie tylko w Japonii, ale i za granicą. Jej aparaty 35 mm. Lustrzanki z wizjerem Asahiflex IIa/IIb były z powodzeniem sprzedawane pod nazwą Tower 22/23/24 w USA od połowy lat 50-tych, w zależności od modyfikacji.
Wśród niektórych autorów panuje tu jeszcze jedno nieporozumienie. Asahiflex IIb jest często określany jako pierwsze na świecie lustro posiadające stały celownik (tzn. taki, który automatycznie powraca do pozycji celownika natychmiast po zwolnieniu migawki).
Pierwszym aparatem z “migoczącym lustrem” był węgierski Duflex (Gammf Works), Budapeszt w 1947 roku. A już zupełnie precyzyjnie pierwszeństwo natychmiastowego powrotu lustra należy do brytyjskiej lustrzanki formatu Vanneck of Watson (W. Watson & Sons), Londyn, wyprodukowanej już w 1890 roku. Ale w tej różnorodności, będziemy zainteresowani tylko jedną pozycją wymienioną w nazwie – Asahi Pentax K1000. Skoro skrót Asahi Pentax jest nam już znany, przejdźmy bezpośrednio do wybranego modelu, w razie potrzeby odwołując się do protoplastów.
Co to jest Asahi Pentax K1000?
K1000 nie jest tak zwyczajnym aparatem, że najtwardsi konkurenci nie mogli i prawdopodobnie nie będą w stanie pokazać przyzwoitej alternatywy (w wyrównanych widełkach cenowych 100$-200$). Niezwykłość tego aparatu wcale nie polega na nasyceniu go wymyślnymi elektronicznymi cudami.
Wręcz przeciwnie, jest bardzo prosty, ale wykonany z taką wiedzą i zamiłowaniem, którego mogą pozazdrościć bardzo wyrafinowane modele profesjonalne. Takie podejście do konstrukcji aparatu zaowocowało w produkcie końcowym stalową nieelastycznością i niemal niewyczerpaną trwałością. Nie zapominajmy też, że cena aparatu Asahi Pentax K1000 była tak przystępna, że jego zawrotny sukces, jak to się przyjęło określać, był gwarantowany. A aparat został szybko rozpoznany i zdemaskowany.
Pentax K1000 narodził się w 1976 roku i wiódł potem bardzo długie fotograficzne życie. Ostatni model zjechał z taśmy produkcyjnej w 1997 roku, mimo ogromnego popytu na niego. Logika Asahi Optical So w ostatnich latach jest zrozumiała. Postawiła ona głównie na swoje doskonałe średnioformatowe aparaty pro i wąskokątne aparaty z autofokusem, w większości klasy budżetowej, zastępując je dziś wyłącznie cyfrowymi produktami konsumenckimi, które przynoszą maksymalny zysk. Nie oceniajmy jednak producenta, prowadzi go koniunktura.
Dwie ponad dekady sprzedaży Pentaxa K1000 nie oznaczały, że był on stabilny konstrukcyjnie, a poza tym jego rodzicami w różnych okresach były: Japonia, Hongkong (w okresie jego niepodległości) i Chiny. Na żadnym z aparatów nie znajdziemy kraju producenta, poza lakonicznym napisem na tylnej ściance górnego mostka: “Asahi Opt. So. Japan.” Taki solidny grawerunek w żaden sposób nie identyfikuje producenta. Co więcej, aparaty z ostatnich lat również pozbawione są tego napisu, gdyż Asahi Opt. Co. nie ma już z nimi nic wspólnego. Niemniej jednak istnieją pewne tajemnice rozszyfrowania producenta, ale o nich opowiemy później.
Dystrybucją optyki i aparatów Asahi Optical Co. w USA zajmowała się amerykańska firma Honeywell. Aparaty Pentax, które były wykonywane na jej zamówienie do połowy lat 70-tych, były nieco inaczej oznaczane, np. Pentax Spotmatic F = Honeywell Spotmatic F, lub Pentax ES = Honeywell Pentax ES, itp.
Pentax K1000 był poprzedzony przez trzy generacje lustrzanek (trzy linie):
- Lustrzanki Asahiflex, z wizjerem szybkowym i mocowaniem obiektywu na gwint M37;
- Lustrzanki Asahi Pentax, z wizjerem pentapryzmatycznym i mocowaniem obiektywu z gwintem M42;
- Lustrzanki Pentax Spotmatic, z wizjerem pentapryzmatycznym, mocowaniem obiektywu na gwint M42, pomiarem TTL i rozszerzonym zakresem czasów otwarcia migawki.
Taka klasyfikacja jest bardzo nieśmiała, niemniej jednak daje pewne pojęcie o ewolucji sprzętu.
Pentax K1000 należy do nowej generacji aparatów fotograficznych – serii K.
W 1973 roku firma Asahi Optical Co. zrezygnowała z gwintowego mocowania optyki, mimo doskonale przetestowanej i sprawdzonej linii obiektywów M42 Takumar i Super Takumar. Linia ta, wraz z kilkoma zoomami, obejmowała około siedem tuzinów obiektywów w zakresie ogniskowych od 15mm f/3,5 do 1000mm f/8.
Przejście na mocowanie bagnetowe było bardzo bolesną procedurą dla produkcji. W połowie lat 70-tych Asahi, Optical Co. wywalczyło już sobie należne miejsce w pierwszej piątce największych producentów i inżynierowie firmy wyraźnie czuli, że z takich archaicznych rozwiązań (gwintowania), trzeba zrezygnować. Tym bardziej, że plany firmy obejmowały system 35mm. SLR, przy projektowaniu którego nie mogło być mowy o gwintach. Asahi Optical Co. miało już wystarczające doświadczenie w tworzeniu profesjonalnego sprzętu.
Już w 1969 roku. Jeszcze w 1969 roku (firma chciała w ten sposób zrobić prezent swoim fanom z okazji pięćdziesięciolecia firmy) z linii montażowej zjechała wspaniała średnioformatowa lustrzanka pro-camera Pentax 67, która zdobyła wiele sympatii i do dziś jest powtarzana w modyfikacji Pentax 67 II.
Szczęście sprzyjało, planowano stworzyć coś podobnego dla wąskiego formatu. Od 1980 roku do 60. rocznicy założenia firmy Asahi Optical Co. taki aparat się pojawił. Pentax LX (LX to skrót od rzymskiej cyfry 60), aparat z najwyższej półki, o poważnej funkcjonalności i oprogramowaniu systemowym, był marzeniem wielu fotografów. W ogóle Pentax LX to osobny utwór, niezręcznie jest wspominać go na próżno.
Tak więc seria K to następca linii Pentax Spotmatic, ale z bagnetowym mocowaniem obiektywu. Oczywiście wszystkie pozycje serii K były etapami rozgrzewki przed powstaniem profesjonalnego aparatu Pentax LX, co w najmniejszym stopniu nie umniejsza ich uroku. Wszystkie modele z serii K były naszpikowane różnymi funkcjonalnościami, wymagającymi zapewne rygorystycznych testów. Tak więc Pentax KM MD był repliką Pentaxa Spotmatic F, ale został wyposażony w specjalny dolny most i jednostki napędowe silnika.
Pentax KX, będąc aparatem w pełni mechanicznym, odzwierciedlał jednak wszystkie informacje o ekspozycji w wizjerze.
Aparaty Pentax K2/K2D MD były w pewnym sensie nie na miejscu w serii K, niosąc ze sobą duże obciążenie elektroniczne, które wymagało również wyczerpujących testów.
Mechaniczny model Asahi Pentax K-1000, z pomiarem TTL, był sublimacją Pentaxa Spotmatic F, który w tym czasie zdążył zdobyć światowe uznanie. K-1000, pozbawiony samowyzwalacza i powtarzacza przysłony, był niemal dokładnie taki sam jak Pentax Spotmatic F.
Czy Pentax K1000 jest dobrym aparatem?
Być może bardzo poważne podejście do układu Asahi Pentax K-1000 i pozbawienie go praktycznie wszystkich drugorzędnych funkcji sprawiło, że jest on niezwykle trwały i długowieczny. Aparat ma solidny korpus z odlewu metalowego z duraluminiowymi panelami górnym i dolnym, godnie odporny na wstrząsy, a czasem bezboleśnie znoszący przypadkowe upadki. Niemal równocześnie z rozpoczęciem masowej produkcji aparatu w Japonii, część zakładów produkcyjnych została przeniesiona do Hong Kongu.
Nowa firma, poza kilkoma wyjątkami, została w całości zaopatrzona w podzespoły wyprodukowane w Japonii. Aparaty różnych rodziców są prawie nie do odróżnienia, zarówno pod względem jakości jak i wyglądu. Jedyną rzeczą, która je odróżnia jest umiejscowienie numeru seryjnego. W “Hongkongu” znajduje się on na dolnej ściance aparatu, natomiast w “Japończyku” na górnej, pomiędzy pentapryzmatami a taśmą nawijającą.
Dodatkowo, pod numerem seryjnym widać małą okrągłą podkładkę, lekko wystającą ponad płaszczyznę górnego panelu, brat z Hongkongu, jest nieobecny. Według fanów K1000, oba modele są nie do odróżnienia pod względem jakości i niezawodności. Pod koniec lat 80-tych, marka Pentax K1000 została kupiona przez japońską firmę Chinon, która całkowicie umieściła całą produkcję w Chinach.
Korzystając z niebywałej popularności aparatu, natychmiast postanowiono go “ulepszyć” wypuszczając nowość, której górny i dolny panel nie był już metalowy, lecz plastikowy. Oczywiście z pentapryzmy zniknął grawer Asahi i logo Asahi Optical Co. a aparat został przemianowany na Pentax K1000 i miał być sprzedawany tylko na rynku zagranicznym.
Jeśli masz wybór przy zakupie aparatu, wyciągnij odpowiednie wnioski i nie zdziw się, że starsze egzemplarze, z widocznymi oznakami zużycia, mogą kosztować nieco więcej niż nowy, błyszczący K1000 z 1997 roku.
Wyjaśnienie konstrukcji Pentaxa K1000
Ponieważ nie da się mówić o temacie bez zilustrowania historii, ubarwimy narrację kilkoma zdjęciami aparatu:
1 – dźwignia kurka, pokryta tworzywem sztucznym;
2 – głowica zmieniacza czasu otwarcia migawki;
3 – wskaźnik prędkości;
4 – X – styk “gorącej stopki”;
5 – szyny na akcesoria;
6 – głowica nawijająca;
7 – przewijanie taśmy mierniczej;
8 – licznik klatek;
9 – wskaźnik niedomkniętej migawki;
10 – spust migawki;
11 – wskaźnik czułości filmu;
12 – dźwignia do zwalniania blokady mocowania obiektywu;
13 – kulista wypukłość ułatwiająca prawidłowe zorientowanie obiektywu podczas montażu w aparacie;
14 – skala głębi ostrości;
15 – skala odległości;
16 – wskaźnik dla przysłony i odległości;
17 – pokrętło przysłony.
Klasyczne rozmieszczenie głównych kontrolek i wskazań raczej nie wzbudzi żadnych wątpliwości, nie będziemy ich szczegółowo komentować, dodajmy tylko kilka słów.
“Gorąca stopka” z centralnym stykiem pozwala na użycie zarówno “natywnych” automatycznych (nie TTL), czy manualnych lamp błyskowych, jak i lamp niezależnych producentów (z pewnych względów własnego bezpieczeństwa i bezpieczeństwa aparatu należy unikać domowych oświetlaczy). Oczywiście, można również używać lamp TTL, ale tylko w trybie automatycznym lub manualnym. Ponadto na przednim panelu, na prawo od obiektywu, znajduje się dodatkowe złącze koncentryczne (PC) do podłączenia lampy błyskowej poza aparatem. Maksymalna prędkość synchronizacji wynosi 1/60 sek. Jest on oznaczony symbolem “60x” na głowicy wybieraka czasów migawki. W przypadku korzystania z lampy błyskowej, szybkość synchronizacji 1/60 s należy ustawić ręcznie.
Pozbawiona wszelkich obciążeń elektronicznych migawka może zostać wyzwolona jednym długim lub kilkoma krótkimi pociągnięciami. Migawka jest gotowa do pracy, gdy obok spustu migawki pojawi się czerwona kropka (innowacja Pentaxa).
Skala czułości filmu znajduje się na głowicy migawki i jest ukryta pod skalą prędkości. Zakres ten rozciąga się od 32 do 3200 ISO. Żądaną czułość należy ustawić w okienku na głowicy zmiany biegów.
Obraz aparatu od tyłu, gdy pokrywa jest odchylona do tyłu.
1 – przewijanie taśmy do tyłu;
2 – głowica nawijająca;
3 – prowadnice do mocowania akcesoriów, w szczególności soczewek korygujących dioptrie;
4 – okular wizjera;
5 – schowek na kasety;
6 – komora baterii;
7 – gniazdo statywu;
8, 9 – przewodniki po filmach;
10 – zasłony żaluzjowe (jedwab podgumowany);
11 – przycisk do przewijania filmu;
12 – “gwiazda”;
13 – bęben odbiorczy;
14 – wałek wyrównujący folię;
15 – tylna okładka na zawiasach;
16 – stół mocujący.
Osoba, która po raz pierwszy bierze do ręki aparat Pentax K1000 jest natychmiast zaskoczona niezwykłą jasnością i wyrazistością ekranu wizjera. Ekran nie jest demontowalny, łączy w sobie oszronioną soczewkę Fresnela i okrąg z mikropryzmatami o średnicy 3 mm w środku.
Pierścień zewnętrzny, o średnicy 12 mm, określa kierunkowość pomiaru centralnie ważonego. Tzn. odpowiada za 60% proporcji 60:40%. Brak klinów ogniskujących nie zawsze jest wadą. Przy budżetowej optyce pozbywamy się nieuniknionej czarnej plamy na środku ekranu. Trudność w dokładnym ustawieniu ostrości bez klinów ostrości, która często występuje u niedowidzących operatorów, jest rekompensowana przez fakt, że można obsługiwać wizjer w okularach.
Ponadto, Asahi Optical Co. produkuje szereg soczewek korekcyjnych, które pasują do prowadnic w oprawie okularu wizjera. Dostępne są również soczewki korekcyjne innych producentów, takich jak Olympus.
Na środku prawej części ekranu znajduje się typowy wskaźnik TTL do ustawiania prawidłowej ekspozycji. Pomiar odbywa się przy otwartej przysłonie. Wskaźnik posiada znaki “+” i “-” (prześwietlenie i niedoświetlenie). Prawidłowa ekspozycja – wskazówka galwanometru zajmuje pozycję ściśle poziomą.
Podczas pomiaru, jeśli się zdecydujemy, możemy skorzystać z priorytetu przysłony lub czasu otwarcia migawki, tzn. ustawiając żądany parametr, możemy zmieniać drugi, ustawiając wskazówkę galwanometru w pozycji ściśle poziomej. Szczelina, w środku której ustawiona jest strzałka, jest dość szeroka. Przy pewnym doświadczeniu można to wykorzystać do wprowadzenia pewnych korekt w ustawieniach ekspozycji. Powiedzmy, że ustawienie strzałki galwanometru przy górnej krawędzi szczeliny to około +1 EV, przy dolnej – 1 EV.
Kontrast pomiędzy czarną strzałką a białym lumenem jest wystarczający do pracy z ustawieniem ekspozycji jako wskaźnika w warunkach słabego oświetlenia.
Aparat Pentax K1000 nie posiada funkcji monitorowania stanu baterii. Można jedynie pośrednio ocenić jego wydajność na podstawie ruchu strzałki galwanometru, celując obiektywem w obiekty o różnym stopniu oświetlenia lub zmieniając przysłonę czy czas otwarcia migawki po zatrzymaniu się na jednym obiekcie.
Zasilacz nie posiada włącznika/wyłącznika, dlatego zaleca się zakrywanie obiektywu podczas przechowywania, aby uniknąć rozładowania baterii. Prąd bez obciążenia obwodu pomiarowego jest na tyle mały, że zalecane baterie SR44 lub LR44 mogą być używane proporcjonalnie do okresu trwałości samych baterii. Należy zauważyć, że pojemność nominalna baterii SR44 jest dwukrotnie większa niż alkalicznych baterii LR44, dlatego zawsze preferowane są baterie SR44 lub ich analogi z tlenkiem siarki. I, oczywiście, zwróć uwagę na producenta baterii.
Jeśli uważasz, że aparat będzie Ci potrzebny przez dłuższy czas, lepiej jest całkowicie usunąć baterię.
Możesz używać wielu obiektywów SMS PENTAX z mocowaniem “K” od ultra-szerokokątnego 15mm/3.5 do lustrzanki 2000mm/13.5. Niezależni producenci również produkują mnóstwo obiektywów z tym mocowaniem. Nie mogę nie wspomnieć o rodzimych, bardzo przyzwoitych obiektywach z mocowaniem “K”.
Poza tym, używając prostego adaptera K – M42 (firmowego lub domowej roboty), uzyskujemy dostęp nie tylko do linii obiektywów M42 Takumar i Super Takumar, która obejmuje około siedmiu tuzinów obiektywów z kilkoma zoomami, ale także do nieskończonej ilości obiektywów M42 różnych producentów o doskonałym stosunku ceny do jakości.
Asahi Optical Co. w latach 1979-1985 produkowała okresowo w małych seriach kolejną modyfikację aparatu: Asahi Pentax K1000 SE (Special Edition). Model ten różnił się od modelu głównego kolorem i jakością skórzanego wykończenia oraz nieco zmodyfikowanym ekranem ustawiania ostrości. Pentax K1000 to ręczny, mechaniczny, praktycznie “nie do zabicia” aparat, który nie tylko pozwoli Ci naprawdę opanować technikę fotografowania, ale będzie Ci niezawodnie towarzyszył w najbardziej ekstremalnych warunkach zdjęciowych.
Specyfikacja techniczna Pentax K1000
- Typ – lustrzanka mechaniczna 35 mm, z pomiarem TTL przy otwartej przysłonie.
- Format ramki – 24 x 36 mm.
- Obiektyw standardowy – SMC Pentax-M 50mm f/2. Mocowanie K – Pentax.
- Migawka jest migawką kurtynowo-suwakową z poziomym przesuwem tkaninowych (gumowanych jedwabnych) żaluzji w płaszczyźnie ogniskowej.
- Prędkości migawki: B, 1 sek. – 1/1000 sek.
- Wizjer – Niewymienialny pentapryzmat. Niewymienialny ekran wizjera, łączący matową soczewkę Fresnela i krąg mikropryzmatyczny o średnicy 3 mm w centrum. Powiększenie 0,88x przy obiektywie 50 mm ustawionym na nieskończoność.
- Informacje w wizjerze – wskaźnik strzałkowy TTL – pomiar.
- Ostrość – Ręczna, na ekranie ustawiania ostrości.
- Pomiar ekspozycji – Pomiar TTL ważony centralnie.
- Tryby ekspozycji – Ustawianie czasu otwarcia migawki – przysłony, ręcznie za pomocą wskaźnika strzałki w wizjerze.
- Zakres pomiaru – +3 do 18 EV (przy normalnej temperaturze z obiektywem 50mm/2 przy ISO 100).
- Fotografowanie z lampą błyskową – synchronizacja z lampą błyskową dla czasów otwarcia migawki do 1/60 s, bez sterowania TTL.
- Zakres czułości filmu – ISO 20 do 3200, ustawienia ręczne.
- Podawanie filmu – Ręczne ładowanie, podawanie pojedynczych klatek za pomocą wyzwalacza. Przewijanie ręczne.
- Moc – 1 ogniwo 1,55.V SR-44 (LR-44).
- Wymiary – 143 х 91,4 х 83 mm.
- Waga – 620 g. (tylko obudowa). Z obiektywem 50mm/2 – 790g.
- Licznik ramki – resetowalny, po otwarciu pokrywy.
